Waarom je je financiële leven beter per jaar kan leven

Als je aan een budget denkt, wat schiet je dan te binnen? Zelf denk ik dan automatisch aan een overzicht van wat je elke maand binnenkrijgt en hoe je dat wilt uitgeven. Maar waarom doen we dat eigenlijk per maand? En is zo’n korte termijn wel zo slim, als het op je geld aankomt. Ik denk dat het verstandig is om op z’n minst ook een jaarlijks overzicht van je inkomsten en uitgaven te maken.

Het lijkt vaak logisch: ons salaris krijgen we vaak maandelijks, de hypotheek of huur, abonnementen, verzekeringen, ook die moeten we vaak elke maand betalen. Waarom zou je dan niet ook per maand budgetteren of overzicht houden?

Het grote geheel

Er zijn verschillende redenen waarom het slim is om, eventueel naast of in combinatie met een maandoverzicht, een jaaroverzicht van je financiën bij te houden. Allemaal komen ze uiteindelijk wel neer op het volgende: als het op geldzaken aankomt is de lange termijn minstens net zo belangrijk als de korte termijn. Van reserveringen voor jaarlijkse uitgaven, tot het behalen van je doelen, tot het versimpelen van je geldzaken – bij allemaal ligt de horizon verder dan een maand vooruit.

Met een jaaroverzicht wordt het bovendien makkelijker om te zien hoe je er voor staat en hoe je (maandelijkse/wekelijkse/dagelijkse) keuzes je situatie beïnvloeden. Je kunt je situatie op die manier regelmatig evalueren. Als het nodig is kun je dan bijsturen, of als het juist heel goed gaat nieuwe doelen stellen of jezelf iets meer ruimte gunnen.

Wat is een jaaroverzicht?

In een jaaroverzicht kun je in een oogopslag (min of meer) al je inkomsten en uitgaven over een jaar – oftewel 12 maanden – verdeeld zien. Voor de meeste mensen, waaronder ikzelf, is het logisch om zo’n overzicht van januari tot december te laten lopen. Het zou bijv. ook met het schooljaar gelijk kunnen lopen als je kinderen hebt.

Al eerder schreef ik over mijn eigen jaaroverzicht (inclusief spreadsheet om te downloaden). Vanaf het begin van mijn financiële “bewustwordingsreis” gebruik ik zo’n jaaroverzicht. Maandbudgetten heb ik wel apart geprobeerd, maar daar kon ik niets mee. Ik mistte daarin de samenhang en afhankelijkheid tussen de maanden. Geen maand is ook hetzelfde en dat is precies iets wat je in een jaaroverzicht kan opnemen.

 Wat staat er in zo’n overzicht?

Simpel: alles! Dat wil zeggen, omdat ik de mijne tegelijk als maandoverzicht gebruik neem ik al mijn kosten en inkomsten erin mee. Zowel alles wat per maand gaat als jaarlijkse of onregelmatige uitgaven en inkomsten. Denk bij die laatste aan dingen als abonnementen die jaarlijks verlengd worden, de ANWB, of je gemeenteblastingen, maar ook vakantiegeld of een eindejaarsbonus. Ook cadeautjes budgetteer ik over het jaar heen, zodat ik met de verjaardag van mijn vriend en zeker rond Sinterkerst wat meer kan uitgeven.

Al je vaste lasten komen erin, plus je variabele en luxe uitgaven. Eigenlijk net als in een maandbudget. Tot slot (maar eigenlijk het meest belangrijk) voeg je ook je spaardoelen toe. Zeker als die zo groot zijn dat je ze niet binnen een paar maanden of een jaar kunt behalen is het heel belangrijk om ze mee te nemen.

Mijn eigen overzicht loopt twee of drie jaar vooruit (momenteel twee). Op die manier kan ik voor grotere doelen al een grove voorspelling maken over wanneer ik ze kan afstrepen. Ook kan ik plannen hoeveel ik moet sparen en dus zien of het haalbaar is.

Hoe een jaaroverzicht je dromen kan realiseren

Voor alle lange termijndoelen is het belangrijk dat je die op je overzicht plant. Het fijne daaraan is dat je veel inzichtelijker hebt wanneer je ze kan halen. Dat motiveert ook om goed bezig te blijven, omdat je beter ziet hoe de acties van de huidige ‘jij’ de mogelijkheden van de toekomstige ‘jij’ beïnvloeden.

Zodra je dus een doel hebt gesteld – nu is meteen een mooi moment om al je doelen weer te bekijken en evalueren – moet je een aantal dingen doen:

• Bepaal hoeveel je nodig hebt. Hoeveel geld wil je sparen?
• Bepaal wat je deadline is. Wanneer wil (of moet) je dit doel bereikt hebben?
• Bepaal de prioriteit. Je kunt eindeloos veel doelen hebben maar focus helpt voorkomen dat je jezeld gek maakt. Kies maximaal drie doelen, liefst niet allemaal grote, en ga daar eerst voor.

Heb je dit allemaal gedaan? Dan weet je welk doel of doelen je nu gaat aanpakken. Met de deadline en het overzicht van inkomsten – uitgaven weet je precies wat je per maand overhebt en hoeveel daarvan je voor je doelen moet wegzetten.

Doelen, wensen en plichten

Nu weet je hoeveel je elke maand moet sparen, yes! Goed bezig al. Het moeilijkste komt nu: checken of je doelen haalbaar zijn. Hoeveel houd je elke maand over na aftrek van vaste lasten en dingen waar je niet zonder kunt (zoals eten)? Dat is het bedrag dat je kan sparen, of uitgeven.

Misschien kom je erachter dat je meer dan genoeg overhoud en dat je je doelen eerder kan bereiken dan je dacht. Super!

Het kan ook dat je merkt dat je meer moet sparen per maand dan er overblijft. Dan heb je twee opties: je doel uitstellen zodat je minder hoeft te sparen, óf minder uitgeven zodat je meer kunt sparen. Aan jou de keuze, al zou ik sowieso mijn uitgaven nog een keer onder de loep nemen.

Een derde optie is dat je erachter komt dat je wel kan sparen, maar het misschien niet wilt. Dat je meer wilt kunnen uitgeven dan wat na het sparen (wat je altijd eerst doet!) nog over is. Ook dan moet je weer de overweging van de alinea hierboven maken.

Heb je dat allemaal gedaan? Dan is je overzicht klaar en kun je aan de slag! Heel veel succes en vergeet niet elke twee weken of elke maand even je overzicht bij te werken. Kosten die hoger of lager uitvielen, onverwachte uitgaven of juist een financiële meevaller. Zet ze erin! Dan komt het wel goed met jouw jaar.

Heb jij al een jaaroverzicht? En voor welke doelen ben je aan het sparen?